میرحسین موسوی در نطق تبلیغاتی خود در سال 88 اعلام کرد که این رنگ سبز یعنی سبز اهل بیت

 عده ای هم منافقانه سرودند: سبز ما بوی پیمبر می دهد/عطر روح الله و رهبر می دهد

 من می خواستم از این دوستان سبز بپرسم شما که سبزی تان را به خاندان اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) منتسب می دانید چطور از تروریست هایی حمایت می کنید که علناً با شعار پیروی از یزید و معاویه در سدد تخریب حرم های مطهر حضرت زینب و رقیه (علیهما السلام) برآمده اند؟

 اما چندی قبل پس از مدت ها به یکی از گروه های ایمیلی شان سر زدم دیدم واقعاً این ها خیلی تعطیل تر از این حرف ها هستند.

 به مناسبت ایام سالروز شهادت طفل سه ساله امام حسین(علیه السلام) و با عرض معذرت از دوستداران اهل بیت(علیهم السلام) بخش هایی از این متن را - که افرادی تحت عنوان "عربی که نام ایرانی برای فرزندش انتخاب کرد" به صورت طوطی وار برای یکدیگر فوروارد کرده و در وبلاگ هایشان منتشر می کنند و یا در شبکه های اجتماعی به اشتراک می گذارند- ، نقل و مورد نقد قرار می دهم:

 "داریوش شفیق... یک عرب در مدینه که چون نامش ایرانی است از حقوق شهروندی محروم است...

ایرانی به اشتراک بذار تا مردم کشورمان بدانند که اعراب اینکه نام ایرانی برفرزندان خود بگذارند را ننگ میدانند و باعث تأسف است که ما با افتخار نام عربی بر روی فرزندانمان میگذاریم...

تا به حال به معنی اسم های عربی که ما ایرانی ها روی فرزندانمان میگذاریم اندیشیده اید؟

خوب است که قبل از انتخاب اسم معنی آنرا بفهمید ...:    

    کلثوم:  زن خیکی

    خدیجه:  سقط جنین شتر

    بتول: زن دوشیزه که از مردان رغبت و حاجت خود بریده باشد

    رقیه:  بندگی کردن و غلامی نمودن

    عذرا: زنی که همیشه باکره بماند

    جعفر: جوی کوچک

    ذبیح: چارپایی که گلویش را ببرند.  گلو بریده

    ..."

 اما ابتدا دو نکته:

 اول اینکه آیا این سینه چاکان فرهنگ ایرانی، یک لغتنامه فارسی در منزل ندارند تا معنی برخی کلمات و اسامی مورد بحث را در آن ملاحظه کنند؟ اگر هم فقط اهل دیجیتال هستند و با کتاب میانه ای ندارند می توانند به سایت واژه یاب (بر اساس لغتنامه های دهخدا و معین) مراجعه کنند.

 دوم اینکه اصولاً یکی از روش های مغالطه، بی توجهی به بار معنایی متفاوت یک واژه در دو فرهنگ مختلف است. مثلاً واژه "رعیّت" در ادبیات فارسی بار معنایی منفی دارد اما برعکس، این واژه در ادبیات عرب یک بار معنایی مثبت دارد. رعیّت -که حضرت علی (علیه السلام) هم در نهج البلاغه به آن اشاره می کند- کسی است که باید حق او رعایت شود و حاکم را هم از آن جهت "راعی" می نامند که به معنی کسی است که باید حق مردم را رعایت کند.

 و اما بررسی اسامی عربی مورد اشاره:

 کلثوم: کسی که چهره و گونه هایش فربه و پرگوشت باشد(1) "بنشین" و "بتمرگ" هر دو  یک معنی می دهد ولی یکی محترمانه است و دیگری توهین آمیز و این آدم مگس صفت اینجا معنای توهین آمیز(یعنی خیکی) را گرفته

 خدیجه: درلغتنامه هایی که گشتم(عمید، معین و دهخدا) ترجمه این واژه ذکر نشده و یا اینکه صرفاً به نام افراد مشهور اشاره دارد. ولی با یک جستجوی ساده معانی مختلفی برای این نام به دست می آید:"کره شتر زودتر از موعد به دنیا آمده، بچه ی شش ماهه به دنیا آمده(2)، مولودِ پیش از اتمام ماههای بارداری، ولادت قبل از موعِد ..."کره شتر در فرهنگ عرب قدیم توهین نبوده بلکه مدح بوده؛ در زبان عربی اسامی بسیاری وجود دارد که در اصل به معنی اسب یا شتر است که در فارسی نیز هست مانند: زرداشتر یا زرتشت، تهماسب، جاماسب، لهراسب، گشتاسب و .. که همگی در انتها واژه اسب دارند. حتی من به نام های خانوادگی فارسی برخوردم که در آن از واژه گرگ استفاده شده: گرگی، گرگیج، گرگابی؛
اما در یک سایت عربی دانشگاهی به نام المصدر، در خصوص نام خدیجه، علاوه بر معانی مذکور، تعابیر بلند و جالب دیگری هم آمده: الخدیجة هی النخلة المثمرة،والخدیجة هی السحابة الممطرة(یعنی نخل پرثمر، ابر پرباران) 

 بتول: کسی که از دنیا بریده و به خدا پیوسته، کسی که از ازدواج خودداری کند، پارسا، پاکدامن، و لقب دختر حضرت رسول و لقب مریم و عیسی(3) که تنها معنای به ظاهر منفی همان "کسی که از ازدواج خودداری کند" می باشد و با توجه به ازدواج دختر حضرت رسول(صلّی اللّه علیه و آله) معلوم می شود که این نام فقط اطلاق به این معنا ندارد.

 رقیه: آنکه برای حصول امری یا جهت حفظ و نگاهداری خود به کار ببرند از قبیل دعا و تعویذ ... (4)؛ یکی برای حصول مقصود خود و یا برای نجات جان خود، رو به بندگی کردن و غلامی نمودن می آورد و یکی هم برای حصول رستگاری و ایمنی از شر شیطان رو به بندگی خدا و دعا و استعاذه و تلاوت قرآن و توسل به خاندان اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) می آورد و آن آدم مگس صفت، پست ترین معنی آن را رایج ترین معنا فرض کرده

اما معنی دیگر "رقیه": هیأت صعود کردن(5)؛
ریشه کلمه "رقیه" نیز عبارت است از سه حرف "رقی" که در قرآن کریم آمده: " أَوْ یَکُونَ لَکَ بَیْتٌ مِّن زُخْرُفٍ أَوْ تَرْقَى فِی السَّمَاء وَلَن نُّؤْمِنَ لِرُقِیِّکَ حَتَّى تُنَزِّلَ عَلَیْنَا کِتَابًا نَّقْرَؤُهُ ..."؛
ترجمه این آیه شریفه -که شامل ادامه گفتگوی کافران با پیامبر(صلی الله علیه و آله) به دنبال آیات قبلی می باشد- عبارت است از: " یا براى تو خانه‏اى پر نقش و نگار از طلا باشد; یا به آسمان بالا روى; حتى اگر به آسمان بالا روى، ایمان نمى‏آوریم ..." (6)
همچنین در احادیثی درباره اهمیت انس با قرآن آمده که در قیامت به شخص می گویند: "إقرأ و رق"  یعنی بخوان و بالا برو(7)

عذرا: بکر، دوشیزه، گوهر ناسفته(8)، گوهر ناسفته بودن توهین است؟ یکی فرزند دختری به دنیا می آورد، می خواهد او را تکریم کند و آنقدر آینده او را درخشان می بیند که می خواهد بگوید او یک گوهر ناسفته است؛ و چه بسا زمانی که ازدواج کرد و صاحب فرزند شد، این گوهر شکوفا شود؛ این توهین است؟ این به معنی آن است که قرار است این دختر تا همیشه باکره بماند؟

 جعفر: ناقه پرشیر(9)، کنایه از پر خیر و برکت بودن،کسی که دیگران از خدمات او بهره مند می شوند

 ذبیح: گلو بریده شده، حیوانی که برای کشتن و قربانی کردن لایق باشد(10)؛ حیوان را وقتی پروار شد قربانی می کنند، اما کسی که نام ذبیح را بر فرزند خود برمیگزیند مقصودش می تواند ذبیح الله باشد. ذبیح یعنی لایق شدن برای قربانی، و قربانی یعنی آنچه موجب قرب به حضرت حق(جلّ و علا) شود؛ بنابراین ذبیح الله یعنی کسی که اندرون وجودش با معرف حضرت حق و عمل صالح پروریده می شود و لیاقت قرب باریتعالی را می یابد که مقامی بالاتر از آن نیست.

 ... خلاصه اینکه چشم ها را باید شست، جور دیگری باید دید. آیا در ادبیات و فرهنگ عرب، معنای رایج همان معناست که در آن ایمیل اشاره شده؟

 آیا مردم ما به عشق اعراب این اسامی را انتخاب کردند یا به عشق خاندان اهل بیت پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله)؟

و از همه مهمتر آیا نعوذبالله این خاندان مکرّم و این انسان های کامل، عقلشان نمی رسیده که چنین اسامی را برای اولاد و خاندان خود می گزیدند؟ و آیا آن تعابیر توهین آمیز منظورشان بوده؟

 آری، مردم به عشق خاندان اهل بیت عصمت و طهارت(علیهم السلام) این اسامی را برای فرزندان خود انتخاب می کنند و من نمی دانم این آدم ها وقتی گرفتار می شوند و در زندگی دچار مشکل می شوند، به چه خاندانی متوسل می شوند و از چه کسانی سبیل نجات را می جویند و برای چه بزرگوارنی نذر می کنند؟ برای داریوش و کوروش و ...؟!

 ------------------------------------------------------------

پی نوشت ها:

1-      فرهنگ عمید، صفحه 950  

2-      وبلاگ عادل اشکبوس، نویسنده کتاب "دانشنامه نامها و واژه ها" که قرار است به زودی از سوی انتشارات مدرسه چاپ شود.

3-       فرهنگ عمید، صفحه  239

4-      فرهنگ عمید، صفحه  635

5-      سایت واژه یاب-بر اساس لغتنامه دهخدا

6-      قرآن کریم، سوره مبارکه أسراء، آیه 93

7-      حضرت موسى بن جعفرعلیه السلام به حفص می ‏فرماید: «اى حفص! هر که از دوستان و شیعیان ما بمیرد و قرآن را خوب نداند، در قبر به او یاد می دهند تا خداوند بدان وسیله درجه‏ اش را بالا برد؛ زیرا درجات بهشت برابر با آیات قرآن است. به او گفته می شود: بخوان و بالا برو. سپس می خواند و بالا می رود».اصول کافى، ج 4، ص 408.
امام صادق‏ علیه السلام می ‏فرماید: «هر کس در حال جوانى، قرآن بخواند و با ایمان هم باشد... به او گفته می ‏شود: بخوان و یک درجه بالا برو». سپس به قرآن می گویند: آیا آنچه تو خواستى به او رساندیم و تو را خشنود کردیم؟ می ‏گوید: آرى».همان، ص 406.

8-      فرهنگ عمید، صفحه  822

9-      فرهنگ عمید، صفحه  452

10-    فرهنگ عمید، صفحه 610